zakładając firmę warto przeanalizować, czy usługi, które zamierzają Państwo świadczyć, mogą być wykonywane drogą elektroniczną. Są przecież branże/ rodzaje usług, które nie nadają się lub tylko pozornie nie nadają się „do internetu”. Przede wszystkim świadczenie usług drogą elektroniczną umożliwi Państwu szybszy dostęp do nieograniczonego geograficznie kręgu odbiorców. Jednakże, aby rozpocząć taką działalność konieczne wydaje się zapoznanie z podstawowymi zasadami.

DEFINICJA

Podstawowym zagadnieniem jest wyjaśnienie na czym polega świadczenie usług drogą elektroniczną. Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną wskazuje, że jest to wykonanie usługi świadczonej bez jednoczesnej obecności stron (na odległość), poprzez przekaz danych na indywidualne żądanie usługobiorcy, przesyłanej i otrzymywanej za pomocą urządzeń do elektronicznego przetwarzania, włącznie z kompresją cyfrową, i przechowywania danych, która jest w całości nadawana, odbierana lub transmitowana za pomocą sieci telekomunikacyjnej. Inaczej mówiąc usługi świadczone drogą elektroniczną mogą być zawierane wyłącznie w trybie bezpośredniego połączenia z siecią teleinformatyczną, tj. online, a zrealizowanie usługi (efekt końcowy) musi przybrać postać wyłącznie elektroniczną. Tym samym wytworzenie jakiegoś przedmiotu, którego nie można zapisać w formie elektronicznej, nie będzie nosiło cech usługi świadczonej drogą elektroniczną.

ODRĘBNOŚCI

Czym innym jest jednak sprzedaż na odległość, do której zastosowanie będą miały przede wszystkim przepisy kodeksu cywilnego oraz ustawy o prawach konsumenta, a czym innym jest świadczenie usług drogą elektroniczną.

Sprzedaż na odległość

Sprzedaż na odległość uregulowana została w ustawie o prawach konsumenta i definiowana jest jako umowa zawarta z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie. Na pierwszy rzut oka, w tym miejscu, można by przyjąć, że definicja ta odpowiada pojęciu usług online, to jednak „efekt końcowy” takiej umowy nie ma postaci wyłącznie elektronicznej. Umowy takie zawierane są m.in. w przypadku działalności sklepów internetowych, których realizacja przenosi się z internetu na tradycyjną ścieżkę. Kupiony w sklepie internetowym produkt, musi nam jeszcze zostać doręczony. Z tego względu działalność taka nie nosi cech usług świadczonych drogą elektroniczną. Jest jednak jedno ALE.

Usługi online w sklepie internetowym

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKIK) stoi na stanowisku, że sprzedawca internetowy (nawet taki, który zawiera na odległość umowy sprzedaży odnoszące się tylko i wyłącznie do towarów [nie usług]) w ramach swojego e-sklepu świadczy równocześnie usługi drogą elektroniczną w rozumieniu ustawy o świadczeniu usług elektronicznych.

Prezes UOKIK rozróżnił elektroniczne transakcje bezpośrednie (przedmiotem umowy są dobra zapisane w postaci elektronicznej. W tego typu transakcjach możliwe jest nie tylko zawarcie umowy za pośrednictwem sieci, ale również jej wykonanie. Ich przedmiotem mogą być np. pliki programów komputerowych, pliki dźwięków do telefonów komórkowych, dostęp do elektronicznych baz danych lub aplikacji, usługi bankowości elektronicznej) i elektroniczne transakcje pośrednie (charakteryzują się jedynie możliwością zawarcia umowy za pośrednictwem sieci, a wykonanie takiej umowy wiąże się natomiast z koniecznością wykorzystania tradycyjnych sposobów dostawy (poczta, przesyłki kurierskie). Aby doszło do wykonania takich umów, konieczne jest fizyczne dostarczenie rzeczy). Transakcje pośrednie to nic innego jak sprzedaż na odległość.

W ten sposób sprzedaż towarów przez internet została przez Prezesa UOKIK zakwalifikowana jako transakcja pośrednia czyli sprzedaż na odległość, która uregulowana została w ustawie o prawach konsumenta. Natomiast transakcjami bezpośrednimi, świadczonymi przez tego samego przedsiębiorcę będą te czynności, które związane są z zawarciem umowy, a dokonane zostały w całości online tj. zdaniem Prezesa UOKIK będą to chociażby same funkcjonalności serwisu e-sklepu, które służą do obliczenia ceny za towar czy też kosztów wysyłki, a także możliwość rejestracji i założenia konta w e-sklepie oraz wysyłanie newslettera.

USŁUGI ONLINE- PODSTAWOWE WYMAGANIA

Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną wskazuje, że przedsiębiorca świadczący takie usługi, w systemie teleinformatycznym (tj. najczęściej na stronie internetowej lub aplikacji) zobowiązany jest do podania swojego adresu elektronicznego, imienia, nazwiska, miejsca zamieszkania, adresu lub siedziby firmy, a także zamieszczenia informacji dotyczących uzyskanych zezwoleń (jeżeli takie są wymagane). Oznacza to, że przedsiębiorca świadczący usługi drogą elektroniczną powinien spełnić wszelkie ogólne wymagania (opisane przeze mnie w poprzednim artykule), które przepisy stawiają wobec danej profesji, a także dodatkowo spełnić wymogi stawiane działalnościom internetowym.

SPRZEDAŻ NA ODLEGŁOŚĆ- PODSTAWOWE WYMAGANIA

Podobne regulacje zawiera ustawa o prawach konsumenta, która reguluje tzw. sprzedaż na odległość. Z ustawy tej wynika, że przedsiębiorca ma obowiązek poinformować konsumenta m.in. o swoich danych identyfikacyjnych, cenie lub wynagrodzeniu czy też o sposobie i terminie spełnienia świadczenia. Przepisy te nakładają na przedsiębiorcę również szereg dodatkowych obowiązków wynikających stricte z uprawnień konsumenckich np. zamieszczenie informacji i formularzy dotyczących zwrotów, reklamacji, prawa odstąpienia od umowy, honorowanych form płatności itp. Ponadto, przedsiębiorca zawierający umowę na odległość musi konsumentowi potwierdzić, na trwałym nośniku, jej zawarcie.

DOKUMENTACJA ONLINE

Moim zdaniem, każdy przedsiębiorca, który działa „w internecie”, niezależnie od tego czy świadczy usługi drogą elektroniczną czy też na odległość zawiera tylko umowy, powinien poza danymi identyfikacyjnymi, udostępnić na swojej stronie internetowej również takie dokumenty jak:

Regulamin

Każdy przedsiębiorca zobowiązany jest do określenia regulaminu. Odpowiednio do branży może to być np. regulamin sklepu internetowego lub po prostu regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną. Postanowienia regulaminu każdorazowo powinny być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności gospodarczej. W celu przejrzystości prowadzonej działalności możliwe jest także stworzenie dodatkowych regulaminów np. Regulaminu zwrotów, Regulaminu Reklamacji itp.

Polityka prywatności (RODO)

Polityka prywatności to nic innego jak dokument, który umieszczony zostaje na stronie internetowej przedsiębiorcy. Jego celem jest poinformowanie użytkowników (potencjalnych klientów) o zakresie zbierania, przetwarzania i wykorzystywania danych osobowych. Szczegółowe regulacje w tym zakresie zawiera ustawa o ochronie danych osobowych, która wydana została na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych (RODO).

Formularze

Przedsiębiorca świadczący usługi na rzecz konsumentów, w tym w szczególności prowadzący sklep internetowy, powinien również udostępnić na swojej stronie internetowej wzory formularzy. Konsument, powinien mieć zapewniony dostęp do wzoru formularza zwrotu towaru, wzoru formularza reklamacyjnego czy chociażby wzoru oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Konsument nie musi korzystać z udostępnionych przez nas wzorów, jednak każdy przedsiębiorca ma obowiązek zapewnić mu do nich dostęp. Ich treść powinna odpowiadać przede wszystkim przepisom prawa ale również specyfice danej branży. Sama treść wzorów takich formularzy może zostać rozszerzona o regulaminy np. zwrotów, reklamacji itp.

Inne

Dostosowując dokumentację do charakteru prowadzonej przez Państwa działalności, możliwe jest także utworzenie dodatkowych dokumentów, w tym w szczególności takich o charakterze informacyjnym. Należy podkreślić, że ich użycie powinno wynikać ze specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej, a ich celem jest nie tylko zapewnienie Państwa klientom kompletnej informacji, ale przede wszystkim stworzenie biznesu działającego na jasnych zasadach i z poszanowaniem prawa. W moim przekonaniu kompletność, jakość i czytelność dokumentacji, którą posługuje się dany przedsiębiorca świadczy o jego rzetelności i profesjonalizmie.

Co ważne, opisane przeze mnie zasady obowiązują przedsiębiorców bez względu na formę prawną, w której wykonują działalność gospodarczą, a więc nie tylko samozatrudnionych ale również spółki prawa handlowego czy fundacje (jeżeli prowadzą taką działalność gospodarczą).

Zobacz cz.1 „Samozatrudnienie- tips and tricks”

radca prawny
Marta Kreft-Kopicka